24 Aza Argiztapen publikoak udaleko CO2-an duen eragina.
Udalerriek emisioen inbentarioak egiten dituztenean, begi-bistako foku handietan jartzen dute arreta: udal-eraikinetan, garraio-flotetan edo hondakinen kudeaketan. Hala ere, bada igorle isil bat urteetan oharkabean pasatu dena eta, kasu askotan, energia-kontsumo osoaren ia erdia ordezkatzen duena: argiztapen publikoa.
1. Argiteria: karbono-aztarnaren ahazte handia
Espainiako udalerri gehienetan, kontsumo elektriko osoaren % 40 eta % 60 artekoa da argiteria publikoa, Energia Dibertsifikatu eta Aurrezteko Institutuaren (IDAE) arabera. Emisioetara itzulita, hau da, urtean milaka tona COmugikorren baliokidea da, gauez kaleak piztuta edukitze hutsagatik.
Eta garrantzitsuena da etengabeko emisioa dela: ez dago ohituren mende, ezta herritarrak sentsibilizatzeko kanpainen mende ere. Gauero, farolak piztu egiten dira… eta, haiekin batera, COlog-a emititzen da. Eragin hori murriztea da, beraz, udal batek deskarbonizazio-estrategiaren barruan egin dezakeen ekintza zuzen eta eraginkorrenetako bat.
2. Energiaz haragoko kostu ezkutuak
Jasangarritasunaz ari garenean, ez da nahikoa energia-kontsumoan pentsatzea. Ohiko argiztapen-azpiegiturak ingurumen- eta ekonomia-kostu batzuk ditu, instalazioa eta mantentze-lanak direla eta:
- Lurpeko kableak jartzeko zanga eta kanalizazio lanak.
- Hartune elektrikoak eta aginte-koadroak.
- Sarearekiko mendekotasuna eta hornidura-eteteen aurreko kalteberatasuna.
- Luminariak aldian behin aldatu eta mantentzea.
Horrek guztiak materialen, makinen eta joan-etorrien erabilera intentsiboa dakar, eta zeharkako emisioak ere sortzen ditu. Ekonomia zirkularra kontuan hartzen badugu, sarera konektatutako argiteria nekez izango da jasangarria epe luzera.

3. Eguzki-iraultza: energia garbia eta erabateko autonomia
Testuinguru horretan, eguzki-argiztapen autonomoa udalerriko karbono-aztarna murrizteko irtenbide eraginkorrenetako bat da. Eguzki-farola moderno batek panel fotovoltaikoa, bateria, kontrolagailua eta LED argia integratzen ditu multzo berean, bere energia sortzeko, biltegiratzeko eta kudeatzeko gai dena.
Onurak argiak dira:
- Sare elektrikoaren zero kontsumoa.
- Funtzionamenduan zehar CO-emisiorik ez.
- Obra zibilik eta kablerik gabeko instalazioa.
- Gutxieneko mantentze-lanak.
Unitate bakoitzak, batez beste, urtean 250 kg COlog-era iristea saihesten du; hau da, 400 eguzki-farola instalatuta dituen udalerri batean 100 tona COlog-etik gora saihesten dira. Emisioak murrizteko egiturazko aldaketak behar diren beste esparru batzuetan ez bezala, hemen trantsizioa berehalakoa eta neurgarria da lehen egunetik.
4. Efizientzia eta adimena: txanpon beraren bi aldeak
Gaur egungo eguzki-soluzioek, energia fosilaren ordez energia berriztagarria erabiltzeaz gain, adimen operatiboa ere badute. Urrutiko telekudeaketa- eta monitorizazio-sistemen bidez, farola bakoitzak bere argitasun-maila doitu dezake orduaren, igaroaldiaren edo meteorologiaren arabera, eta bildutako energia optimizatu. Algoritmoak eta analisi prediktiboak erabiliz, gainera, akatsak detekta daitezke, mantentze-lanak planifikatu daitezke eta ekipoen balio-bizitza luzatu.
Argiztapena, horrela, azpiegitura bizia bihurtzen da, ikasi eta egokitzen dena. Alde horretatik, argiztapenari aplikatutako adimen artifizialak benetako eraginkortasuneko etapa berri bat irekitzen du: orain kontua ez da gutxiagorekin argiztatzea bakarrik, hobeto argiztatzea ere bada.
5. Teknologiatik hiri-estrategiara
Argiztapen publiko jasangarrirako trantsizioa ez da ulertu behar aldaketa teknologiko soil gisa. Hiri-plangintzari, udal-aurrekontuari eta klima-neutraltasunaren helburuei zuzenean eragiten dien erabaki estrategikoa da.
Europako eta Espainiako funtsek trantsizio energetikoko proiektuak sustatzen dituzten garai honetan, eguzki-argietan inbertitutako euro bakoitzak itzulkin bikoitza du: ekonomikoa (aurrezki operatiboa) eta ingurumenekoa (emisioak murriztea).
Gainera, inpaktu soziala nabarmena da: landa-eremuek edo eremu isolatuek —historikoki ahaztuak energia-azpiegiturari dagokionez— sare elektrikoaren mende egon gabe argizta ditzakete orain kaleak, eta segurtasuna, mugikortasuna eta biztanleriaren errotzea bultzatu.
6. Udalerri erresilienteak eta tokiko energia
Funtsezko beste alderdi bat erresilientzia energetikoa da.
Elektrizitatearen prezioak ezegonkorrak diren eta kanpoko energia-mendekotasunaz gero eta kezka handiagoa dagoen egoera honetan, eguzki-sistema autonomoek erabateko independentzia eta berehalako erantzuna emateko gaitasuna eskaintzen dute itzalaldien edo larrialdien aurrean. Hori dela eta, etorkizuneko hiri erresiliente eta jasangarrien funtsezko osagaia da eguzki-argiztapena, eta, egoera zailetan ere, oinarrizko zerbitzuak mantentzeko gai dira.
Ondorioa: Gaur jarduteko aukera bikaina
Udal-kudeaketaren barruan, emisioak murrizteko aukera gehien dituen eremuetako bat da argiteria publikoa. Horren gainean jarduteko ez da hiri-eraldaketa konplexurik behar, ezta sentsibilizazio-kanpaina luzerik ere: nahikoa da sistema baten ordez beste bat jartzea, hobea.
Eguzki-argiztapenean eta argiztapen adimendunean inbertitzea energia-eredu garbiago, autonomoago eta arduratsuago baten alde egitea da.
Eta garrantzitsuena: emaitza ikusgarriak ematen dituen erabakia da, bai udal kontuetan, bai arnasten dugun atmosferan. Galdera ez da egin behar dugun, baizik eta zenbat COsortzen jarraitu nahi dugun kaleak piztuta edukitze hutsagatik.
Gehiago jakin nahi?